Приложение Бетера на Андроид

Выбары-2015: у кожнага свая мэта

Опубликовано: 20/07/2015 - 10:37

Беларусь уступіла ў перыяд небывалай палітычнай актыўнасці - выбары прэзідэнта ўсе бліжэй, спісы ахвотнікаў - усё шырэй, сітуацыя ўсё больш нагадвае калі не цырк, то прынамсі, нейкі дзіўны выступ не вельмі добрых артыстаў. Апазіцыя зацята крочыць па адных і тых жа граблях, увязваючыся ў загадзя сумнеўнае і безнадзейнае пачынанне. 

Услых казаць дрэннае пра апазіцыю ў нашай краіне не прынята - людзі куды ахвотней крытыкуюць існуючую ўладу, што цалкам зразумела, раз ужо ўсе вырашэнні і адказнасць за іх ляжыць менавіта на ёй. Аднак выбары-2015 ламаюць сістэму: нават апазіцыя зараз вельмі ахвотна крытыкуе сама сябе. Але на выбары ідзе, хай не вельмі стройнымі шэрагамі, затое якімі! Сёння нават самы аптымістычны «змагар» назірае за тым, што адбываецца, са змешаным пачуццём: не тое смешна, не тое сорамна. Робяць яны, а сорамна - нам. 

У што вераць тыя, хто заяўляе пра прэзідэнтскія амбіцыі - пытанне рытарычнае. Пакуль рана казаць і аб тым, хто будзе весці «бязлітаснае змаганне з рэжымам»: імёны некаторых кандыдатаў у кандыдаты пакуль не вядомыя большасці людзей, дый самі прэтэндэнты да апошняга моманту какетнічалі і вагаліся - ці рэгістраваць ініцыятыўную групу, бо ў гэтым выпадку давядзецца не проста казаць і заяўляць, але і штосьці рабіць. А гэта ўжо зусім іншая песня. 

Выбары прызначаны на 11 кастрычніка. У патэнцыйных кандыдатаў (на дадзены момант у ЦВК падалі заяўкі 14 чалавек) засталося няшмат часу, каб уліцца ў народ, і пераканаць людзей не забяспечваць чарговую «элегантную перамогу» першаму і адзінаму прэзідэнту краіны. Аднак пры гэтым нядрэнна было б памятаць - насельніцтва Беларусі гэта не фрэндстужка ў Фэйсбуку, а многія з тых, хто пойдзе на выбары, як на свята, і зусім маюць не вельмі блізкія стасункі з сацыяльнымі сеткамі. Патэнцыйныя выбарцы жывуць у рэальнасці, дзе ёсць блакітны экран і прымусовая падпіска на галоўную газету краіны, а гэтыя крыніцы на інфармацыю якраз вельмі скупыя. Не будзем крывіць душой, сёння ў тое, што нехта можа рэальна скласці канкурэнцыю цяперашняму прэзідэнту, верыцца вельмі цяжка. 

Дзіўны і непрыемны і той факт, што ні сама апазіцыя, ні народ і журналісты, якія яе крытыкуюць, не ведаюць адказу на вечнае пытанне «што рабіць?». Абвясціць байкот ці вылучыць адзінага кандыдата - такія вырашэнні абмяркоўваліся найболей актыўна, але яны выглядаюць абсурднымі на фоне чатырнаццаці пададзеных на рэгістрацыю ў ЦВК заяў. Хутчэй за ўсё, апазіцыі нядрэнна было б навучыцца дамаўляцца загадзя, і пачынаць адразу пасля заканчэння папярэдняй гонкі, да фінішу якой дашлі не ўсё. Сёння ж відавочна - і гэтым разам час выпушчаны. Не будзем забываць, што за кратамі сёння сядзяць палітычныя зняволеныя. Такімі іх прызнала не гэта самая апазіцыя (а да яе сёння мы прыпісваем усіх, хто мае намер ісці на выбары), камень ў якую сёння не кінуў хіба што гультай. Такімі іх прызналі міжнародныя арганізацыі. За кратамі сядзіць кандыдат у прэзідэнты на выбарах-2010 года Мікалай Статкевіч. Хутка новыя выбары, але дагэтуль ёсць адчуванне, што і з папярэднімі не ўсё было вырашана да канца. 

БДГ паразмаўляла з жонкай палітвязня Марынай Адамовіч, дзеянні якой на агульным палітычным перадвыбарным фоне, выглядаюць найбольш прыкметна. 

Марына Адамовіч: кансалідацыя магчыма толькі там, дзе ёсць надзея

Адзін з галоўных канкурэнтаў Аляксандра Лукашэнкі на папярэдніх выбарах Мікалай Статкевіч усё яшчэ знаходзіцца ў турме, і надзеі на тое, што чарговы прыступ дабрыні прывядзе да яго датэрміновага вызвалення, няма. Захад таксама робіць выгляд, што пытанне палітзняволенных не стаіць вельмі востра і даволі ахвотна ідзе насустрач афіцыйнай уладзе: Мінск усё часцей наведваюць прадстаўнікі ЕЗ, дый слава міратворца, ад якой кіраўнік дзяржавы актыўна адхрышчваецца, іграе вялікую ролю. 

Жонка палітвязня Марына Адамовіч, якая таксама ўзначаліла і яго ініцыятыўную групу, не спадзяецца, што Статкевіча выпусцяць датэрмінова. Але пры гэтым лічыць, што выбарчую кампанію можна скарыстаць, як магчымасць напомніць пра тое, што за кратамі усё яшчэ знаходзяцца палітзняволенныя.  

Ні Марына Адамовіч, ні Мікалай Статкевіч не з’яўляюцца сталымі прыхільнікамі ідэі байкота выбараў, але лічаць, што любое кансалідаванае рашэнне – лепш, чым “шматгалоссе” ў сітуацыі адсутнасці рэальнага выбару.

- Перад выбарамі заўсёды ёсць надзея на пэўную адлігу. Многія спадзяюцца, што Лукашэнка вызваліць палітзняволенных. Але Мікалай Статкевіч зараз зноў палітычна «актыўны», негледзячы на тое, што знаходзіцца за кратамі. Можа бяспечней было б не пряцягваць ўвагу да яго асобы?

- Не думаю. Калі пра палітвязняў не будуць гаварыць, шансаў у іх, безумоўна, няма ніякіх. Наконт таго, што ў такім выпадку яны могуць выйсці з-за кратаў раней – то, хутчэй, наадварот. За перадвыбарныя паўгады сітуцыя з палітвязнямі толькі пагоршала: атрымаў дадатковы тэрмін і падвяргаецца катаванням Мікалай Дзядок, Ігар Аліневіч не выходзіць з ШІЗА, Мікалай Статкевіч ізноў асуджаны да строгага турэмнага рэжыму. Мікола зараз знаходзіцца ў абсалютна безчалавечых умовах, без паветра, без магчымасць пабачыць блізкіх.. 

Я мяркую, што нашай уладзе вельмі непатрэбна татальная размарозка, інакш як патлумачыць, што яны ўвесь час спрабуюць прадэманстраваць сваю «ненахіляемасць». Гэтай уладзе наогул не патрэбны вольны свет, ёй патрэбны грошы. Іх пасланне такое: дайце нам грошай, але не прасіце нічога ў адказ, прымайце нас такімі, якія мы ёсць. Улада ведае, што па сутнасці, паміж імі і еўрапейскімі крэдытамі сёння засталіся толькі палітвязні, ігнараваць якіх немажліва. Пры гэтым ёсць пагаршэнне сітуацыі з палітвязнямі і ўзмацненне ціску на іх. Мажліва такія рашэнні прымаюцца ў інтарэсах іншай дзяржавы, якая крайне не зацікаўлена у тым, каб Беларусь пачала развівацца свабодна і прытрымлівацца дэмакратычных каштоўнасцей.

Марына Адамовіч мяркуе, што ўлада вельмі не хоча, каб пра палітвязняў узгадвалі ў краіне, і, менавіта таму, гэта трэба рабіць пастаянна.

- Як Вы ставіцеся да таго, што адбываецца вакол выбараў?

- Да таго, што адбываецца зараз вакол выбараў, я стараюся ставіцца спокойна, нават крышку з гумарам і, безумоўна, з іроніей. Мне здаецца, что ўсё гэта - фэйкавая актыўнасць.

- Якія планы ў ініцыятыўнай групы Статкевіча? Што вы будзеце рабіць у выпадку, калі ЦВК не зарэгіструе яе? 

- Па-першае, трэба сабраць шматлікія сведчанні таго, што прадузятыя адносіны дэманстраваліся вельмі даўно, што само па сабе з’яўляецца парушэннем заканадаўства. Па-другое, мы скарыстаемся ўсімі прававымі механізмамі для абскарджання рашэння, бо рэгістрацыя ініцыятыўнай групы абумоўлена толькі патрабаваннямі да кандыдата: ён павінен быць грамадзянінам Рэспублікі Беларусь, не маладзей за 35 гадоў, які пражывае на тэрыторыі краіны не менш за дзесяць гадоў. Мы будзем вырашаць праблемы «по мере их поступления», але не збіраемся спыняцца. Грэх не скарыстацца тым, што праз чатыры з паловай гады пасля мінулых выбараў удалося нейкім чынам аб’яднацца на адной глебе розным палітычным і грамадскім структурам.

- Ці можа даць вынікі ідэя байкота выбараў ці вылучэння адзінага кандыдата ад апазіцыі?

- Мікола, наогул,  не прыхільнік байкоту. Але ён пісаў, што байкот можа быць паспяховым, калі іншых спосабаў змагання не застаецца, ці калі ў людзей забралі права выбару, і гэта стала вельмі відавочна, напрыклад, калі моцнага кандыдата не зарэгістравалі ці “знялі” з парушэннямі заканадаўства. Байкот можа быць эфектыўны, калі гэта агульная стратэгія дэмакратычных сілаў. Байкот - гэта вельмі актыўнае дзеянне вялікіх мас людзей, якое патрабуе каласальных высілкаў, а не проста пасіўнае назіранне з канапы.

Адзіны кандыдат - таксама добры варыянт, як дэманстрацыя адзінства дэмакратычнай супольнасці. Бо прэзентацыя розных ідэалогій і варыянтаў развіцця краіны магчымая там, дзе ёсць выбары,а не іх імітацыя. Зараз жа, на мой погляд, час, калі трэба адсунуць ідэалагічныя і асабовыя непаразуменні, каб “прыбраць камень, які ляжыць на дарозе”, як гаварыў Мікола Статкевіч у 2010 годзе Любое адзнства, можа і неправільнае ці бязглуздае, яно працуе. Супраціў, прага да яднання і кансалідацыя з’яўляюцца там, дзе ёсць надзея. Такое было на мінулых выбарах, калі на вуліцах луналі сцягі, калі сапраўдныя людзі ішлі на праспекце Незалежнасці, і адчувалі еднасць, калі была эйфарыя - гэта маленькая надзея дала мажлівасць людзям восемь месяцаў супраціўляцца - праводзілся маўклівыя акцыі, акцыі салідарнасці, «Стоп-бензін». Улада за пяць год зрабіла “работу над памылкамі” - яны зрабілі ўсё, каб надзеі не было. Але так не можа быць доўга. Таму я і кажу, любое адзінства дае надзею. І тое, што ініцыятыўная група Міколы створаная, таксама цаглінка ў падмурак надзеі.

 

Оцените эту статью: 
Средняя: 4.5 (8 оценок)

Новости по теме

Что делать, если Марафон зеркало не работает

Яндекс.Метрика